Powstanie nowego izraelskiego czołgu Merkawa, zbudowanego od podstaw w państwie nie mającym doświadczenia w projektowaniu i budowie nowych wozów bojowych, było w latach osiemdziesiątych szeroko komentowane w prasie fachowej na całym świecie (nawet w państwach komunistycznych). Bardzo szybko, bo już w roku 1983 do służby w wprowadzono nową wersję, wykorzystującą między innymi doświadczenia konfliktów w Libanie w 1982 roku.
W nowym czołgu, nazwanym Merkawa Mk.2, wzmocniono pancerz wieży, dodatkowo osłaniając przednią i boczną część warstwowymi płytami pancernymi o grubości kilku centymetrów, dodatkowo niszę wieży otoczono pojemnym koszem, służącym nie tylko jako zasobnik, ale dodatkowo chroniącym przeciwko pociskom. Fartuchy osłaniające układ jezdny i boki kadłuba, zastąpiono sekcjami stalowo-kompozytowymi, w których zmieniono budowę paneli z dziesięcioma sekcjami podwójnie zblokowanymi. W celu ochrony niszy wieży zastosowano oryginalny ekran, składający się z łańcuchów obciążonych masywną kulą (ten sam system zastosowano w drugiej dekadzie nowego milenium w prototypach rosyjskich i polskich czołgów). Słabością Merkawy Mk1 była zbyt duża paliwożerność układu napędowego, dlatego w nowej wersji, pozostawiając silnik AVDS-1790-6A, zastosowano układ przeniesienia mocy izraelskiej firmy Ashot Ashkelot działającej z automatyczną skrzynią biegów o czterech przełożeniach biegów do przodu i tyleż w wstecz. Sprawność nowego układu przeniesienia mocy, pozwoliła zwiększyć zasięg do 500 km (Mk.1 400 km). W konstrukcji zawieszenia mechaniczne ograniczniki ruchu wahaczy, zastąpiono hydraulicznymi amortyzatorami, co wpłynęło na komfort wyższy jazdy dla załogi. Wszystkie czołgi Merkawa Mk.2 otrzymały uchwyty do mocowania trałów przeciwminowych, m.in. RKM Nochri (Obcy), będący kopią sowieckiego KMT-4.
W 1984 roku zainstalowano udoskonalony system kierowania ogniem Matador 2, wykorzystujący ulepszony komputer balistyczny z czujnikami prędkości i kierunku wiatru oraz temperatury. Zmieniono dalmierz laserowy na nowocześniejszy, bazujący na krysztale granatu itrowo-aluminiowego z dodatkiem neodymy (Nd:YAG). Tak wyposażony czołg nazwano Merkawa Mk.2A (Alef). Docelowy wariant drugiej wersji czołgu wszedł do produkcji w 1985 roku. Nowa wersja, określana jako Merkawa Mk.2B (Bet), otrzymała jeszcze potężniejszy pancerz na osłonie bocznej układu jezdnego. Osiem z dziesięciu sekcji ekranu wzmocniono osłoną laminowaną, dzięki czemu grubość pancerza bocznego wynosiła 250 mm. Część czołgów otrzymała dodatkowy pancerz także na przedniej osłonie wieży. W przedniej części wieży, po jej bokach zamontowano wyrzutnie granatów dymnych 73 mm CL-3030/IS-6, wyrzutnie takie zamontowano także na wcześniejszych wersjach Merkawa Mk.2 oraz Merkawa Mk.1. Moździerz znajdujący się do tej pory na zewnątrz wieży, przeniesiono do jej wnętrza i jest obsługiwany przez ładowniczego. W SKO zastosowano kamerę termowizyjną 1. generacji ze skanerem linijkowym. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych na wozach tej wersji rozpoczęto montaż układu ostrzegania przed opromieniowaniem wiązką lasera pod nazwą RALM/02 Moked (Ostrość), którego konstrukcja opierała się na szeregu czujników zamontowanych na 45-cio centymetrowym maszcie. Układ pozwalał rozpoznać rodzaj i kierunek promieniowania, co dawało załodze czas na podjęcie działań obronnych.
Masa Merkawy Mk.2 osiągnęła 63 tony, w związku z czym dochodziło do uszkodzeń pierwszego koła jezdnego (szczególnie w wersji Mk.2B), dlatego przy pierwszym wahaczu montowano specjalne, wzmocnione koło w układzie zawieszenia. W 1989 roku rozpoczęła się produkcja kolejnej odmiany Merkawy i w tym samym roku zakończono wytwarzanie wersji Mk.2.
Ogółem w ciągu sześciu lat wyprodukowano 580 wozów tego wariantu, ale na tym nie koniec kariery “dwójki” w wojskach pancernych Izraela. Północna granica z Libanem była świadkiem intensywnych ataków na wozy bojowe Cahalu, przeprowadzanych przez organizację Hezbollah, przy pomocy coraz bardziej nowoczesnych środków przeciwpancernych. Aby wzmocnić opancerzenie Merkawa Mk.2, postanowiono po zdemontowaniu płyt kompozytowego pancerza na wieży, zamontować dodatkowy moduł osłony specjalnej. Budowa nowego pancerza opierała się na płytach przekładkowych i była zbliżona do osłon zamontowanych w późniejszych wersjach czołgu. Potem zamontowano także płytę pancerną pod dnem wozu, celem ochrony przeciwminowej. Nowe opancerzenie upodobniło wersję Merkawa Mk.2D Batasz do czołgów nowszych wersji. Aktualnie wszystkie wersje Mk.2 znajdują się w rezerwie sprzętowej wojsk pancernych Izraela.
Za tydzień trzecia część tekstu o czołgu Merkawa.
.
Tekst i grafika: Jarosław Janas