Po opanowaniu przez izraelski przemysł zbrojeniowy produkcji pancerzy specjalnych, zdecydowanie lepiej nadających się od dotychczasowych prostych rozwiązań do osłony wozów bojowych w drugiej połowie lat osiemdziesiątych (chociaż doskonałe ukształtowanie wieży w podstawowej Merkawie 1/2, pozwoliło uzyskać zaskakująco dobre parametry ochrony balistycznej), można było przystąpić do opracowania nowej wersji czołgu Merkawa (wstępne prace rozpoczęły się już w 1983 roku).
Tym razem postanowiono nie modernizować poprzedniej konstrukcji, ale stworzyć od podstaw nowy wóz bojowy. Nie zmieniono w zasadzie tylko układu konstrukcyjnego pojazdu, za to bryła wieży otrzymała dość skomplikowany kształt z dużą częścią powierzchni płaskich umożliwiającą mocowanie modułów pancernych. Kadłub wozu, nazwanego Merkawa Mk.3 otrzymał pancerz warstwowy i został wydłużony o ponad 450 mm, dzięki czemu można było przekonstruować podwozie z układem zawieszenia i kołami nośnymi. Wszystkie koła jezdne zostały połączone z kadłubem przez wahacze wleczone ze sprężynami śrubowymi, jednak tym razem podwójnymi współosiowymi. Dzięki temu zakres ruchu kół w pionie wynosił ponad 600 mm, co do tej pory było wartością osiąganą tylko dla zawieszenia hydropneumatycznego.
Kolejną fundamentalną zmianą było zastosowanie nowego uzbrojenia głównego w postaci armaty 120 mm, opracowanej przez IMI na podstawie produkowanego w USA na podstawie licencji niemieckiej firmy Rheinmetall, doskonałego działa M256. Do naprowadzania armaty zamontowano nowy, całkowicie elektromechaniczny układ, zastępujący poprzedni, zasilany łatwopalną cieczą hydrauliczną pod dużym ciśnieniem. Do armaty skonstruowano w Izraelu nową, scaloną amunicję podkalibrową M322 z jednorodnym rdzeniem z ciężkiego stopu wolframu ze spalającą się częściowo łuską. Wprowadzono do uzbrojenia także kumulacyjny pocisk wielozadaniowy M325 przeznaczony do niszczenia celów lekko opancerzonych, umocnień i sile żywej przeciwnika.
W nowej Merkawie zastosowano w systemie kierowania ogniem nowe SKO Abir (w języku polskim Rycerz, w wersji komercyjnej nazwany Knight), w którym celownik dzienno-nocny był stabilizowany w dwóch płaszczyznach niezależnie od armaty. Dyrekcyjny system Abira pozwalał na automatyczne przekazywanie do układu naprowadzania uzbrojenia danych z zespołu czujników balistycznych pojazdu. W 1995 roku wprowadzono w Merkawie Mk.3 nowy system kierowania ogniem Baz (Sokół), który integrował przyrządy obserwacyjno-celownicze działonowego i dowódcy, umożliwiając im współpracę w zakresie wykrywania, identyfikacji i zwalczania wozów przeciwnika. Stanowisko działonowego wyposażono w celownik z kanałem dziennym o powiększeniu x 12, umożliwiającym precyzyjne celowanie, natomiast w nocy korzystał z kanału termowizyjnego z kamerą drugiej generacji. W celowniku zastosowano zintegrowany układ automatycznego śledzenia celu w kanałach dziennym i nocnym, sprzęgnięty z dalmierzem laserowym i kamerą cyfrową, z której obraz jest wyświetlany na monitorze dowódcy.
Od 1997 roku system kierowania ogniem Baz został zintegrowany z nowym systemem zarządzania polem walki, w którego skład wchodził układ nawigacji satelitarnej, radionadajnik (do transferu danych), których dane były wyświetlane na monitorze na stanowisku dowódcy. Do nowej wersji Mk3 Baz skonstruowano nowe typy amunicji, takie jak pocisk rakietowy wystrzeliwany z lufy armaty Lahat oraz wielozadaniowy, programowany, klasyczny nabój z pociskiem APAM-MP-T M329 Kalanit (Zawilec), mogący zwalczać nawet śmigłowce poruszające się z prędkością do 300 km/h. W Merkawie Mk.3 cena SKO dochodziła do prawie jednej trzeciej ceny czołgu, podczas gdy prosty Matador w poprzednich wersjach to zaledwie dziesiąta część wartości pojazdu.
Do napędu Merkawy Mk.3 zastosowano silnik AVDS-1790-9AR o mocy 1200 KM, co poskutkowało zauważalną poprawą współczynnika mocy w stosunku do poprzednich wersji. Układ przeniesienia mocy pozostał taki sam, jak w wersji Mk.2, dając pojazdowi 10 sekund na rozpędzenie się od 0 do 32 km/h.
W roku 2000 ujawniono nową wersję Merkawy Mk.3, wyposażonej w pakiet opancerzenia czwartej generacji w postaci prostopadłościennych modułów o przekroju klina, umieszczonych na bokach wieży. Wersję tę nazwano Merkawa Mk.3 Bet Baz dor Dalet, lub po prostu Merkawa Mk.3D. Linię produkcyjną tej wersji zamknięto w styczniu 2003 roku, po wyprodukowaniu 780 sztuk.
Ostatnim ogniwem serii czołgów Merkawa, została wersja Mk.4, będąca najnowszą wersją Rydwanów i przyczółkiem do stworzenia nowego czołgu przez przemysł Izraela.
.
Za tydzień ostatnia część opowieści o Merkawie.
.
Tekst oraz grafika: Jarosław Janas